Een van mijn favoriete tuinvogels is de specht. Er komt hier bijna dagelijks eentje op bezoek en dat blijft bijzonder. Ik vind het prachtig om te zien hoe hij met snelle bewegingen langs de boomstam zoekt naar insecten. Vaak hoor je hem nog vóórdat je hem ziet.
Veel mensen zijn bang dat een specht schade doet aan hun bomen, maar dat valt mee: holen maken ze vooral in dode bomen, niet in gezonde.
De specht: soorten in Nederland
Wereldwijd bestaan er meer dan 240 soorten spechten. In Nederland zie je meestal de grote bonte specht. Daarnaast heb je ook de kleine en de middelste bonte specht, en soms zelfs de groene of de zwarte specht.
- Grote bonte specht: zwart-wit met een rode onderstaart.
- Middelste bonte specht: veel wittere kop, iets kleiner.
- Kleine bonte specht: nog compacter, lastig te vinden.
- Groene specht: opvallend groen en vaak op de grond te zien, op zoek naar mieren.
- Zwarte specht: een grote, indrukwekkende vogel die klinkt alsof er iemand lacht in het bos.
Zwart, wit en rood – hoe herken je ze?
Het rood in het verenkleed valt natuurlijk op. Wist je dat je daaraan kunt zien of je een mannetje, vrouwtje of jonge specht ziet?
- Vrouwtje: rood alleen op de buik.
- Mannetje: extra rode vlek op het achterhoofd.
- Jonge specht: een rood petje.
Als je er eenmaal op let, zie je het verschil steeds beter.
Wat eet een specht?
Spechten eten voornamelijk insecten die ze met hun sterke snavel uit spleten hakken. Als die schaars zijn, schakelen ze over op zaden of vet. In mijn tuin komen ze graag op de vetblokken af. Hun roep herken je als een scherp tsjik — heel anders dan de zang van de meeste andere vogels.
Hoe kan een specht blijven timmeren zonder hersenschudding?
Een specht kan tot wel 20 keer per seconde met zijn snavel tegen hout tikken. Dat klinkt alsof je er een hersenschudding van zou krijgen, maar hun schedel is er speciaal op gebouwd:
- een sterke, veerkrachtige schedelconstructie,
- een tong die zo ver naar achteren loopt dat hij deels als schokdemper werkt,
- en een snavel die de kracht opvangt.
Zo kunnen ze veilig blijven hameren.
Creatief aan de slag
Ik heb de specht getekend en er een natuurweetje van gemaakt. Het leuke is dat je hem goed kunt herkennen aan de duidelijke vormen en kleuren: zwart, wit en rood.
Teken- of kleurideeën:
- Begin met de eenvoudige vorm van een boomstam en zet de specht er tegenaan.
- Gebruik kleine streepjes en lijntjes om de verenstructuur weer te geven.
- Geef de rode plekken extra kleuraccenten — die maken de tekening levendig.
- Probeer ook eens de groene specht met frisse groentinten.
Je hoeft niet perfect te tekenen. Het gaat om het plezier en om de vogel op een nieuwe manier te leren kennen.
Spechten in kunst en symboliek
De specht is niet alleen een bijzondere vogel om in de tuin te zien, maar ook een inspiratiebron voor kunstenaars. In oude Japanse houtsneden staat hij symbool voor doorzettingsvermogen en ritme. Ook in Europese schilderijen en illustraties duikt hij soms op als levendig detail in een bos of landschap.
Die symboliek past goed: een specht geeft niet op, maar klopt net zolang tot hij vindt wat hij zoekt. Een mooie les om mee te nemen — óók in creativiteit.
Dol op de specht
De specht is een van de meest levendige en herkenbare tuinvogels. Je hoort hem vaak eerder dan je hem ziet. Let de volgende keer eens op het verschil tussen mannetje, vrouwtje of jong — of pak een potlood en teken hem zelf.
👉 Wil je meer creatieve tips en tekenvoorbeelden ontvangen? Schrijf je dan in voor mijn nieuwsbrief.
Spechten in de kunst
Friedrich Specht (1839–1909) maakte natuurgetrouwe kleurenets van spechten; hun gedetailleerde anatomie en kleuren blijven fascineren tot vandaag.
Bekijk zijn werk hier.
Jakob Bogdani (1658–1724) schilderde exotische en Europese vogels, waaronder spechten, in weelderige stillevens en parades van vogels.
Lees meer over hem op Wikipedia.
Theodor Kittelsen (1857–1914), de Noorse illustrator, gaf natuur en sprookje een poëtische twist. In zijn werk Hakkespett (specht) zie je hoe hij dit dier tot leven bracht.
Ontdek Kittelsen op Wikipedia.
Pippin Frisbie-Calder (1987–heden) combineert houtdruk met ecologische thematiek in haar installatie Canceled Edition: Ivory-billed Woodpecker. Bezoekers kunnen letterlijk een vogel van de wand nemen, en zo de symboliek van uitsterven ervaren.
Meer info op pippinfrisbiecalder.com.
Ik ben ook dol op spechten. Ik zag ooit een groene specht gewoon op de grond in een vakantiepark.
Ohhhh die wil ik ook zo graag een keer zien! Waar was dat? In Nederland?