Het roodborstje is zo’n vogel die je meteen wilt schetsen. In onze tuin komen ze vaak voor en ik word er altijd vrolijk van. Ze lijken echt contact met je te maken. Tekenen van het roodborstje is ook erg leuk om te doen. Het lijfje kan je zien als één grote druppel met een bol borstvlak en een korte staart. Met een fineliner kun je het karakter snel vangen: kleine, ritmische lijntjes voor de veren en hier en daar bewust wit laten staan voor glans.
Weetjes over het roodborstje
- Naam & maat. De Europese roodborst (Erithacus rubecula) is ongeveer 12,5–14 cm lang en weegt grofweg 16–22 gram.
- M/V gelijk. Mannetje en vrouwtje zien er vrijwel hetzelfde uit: beide hebben die oranje borst. Jonge vogels missen de oranje kleur en zijn gespikkeld bruin; pas later krijgen ze de ‘rode’ borst.
- Gedrag in Nederland. Bij ons is het roodborstje meestal een standvogel. In het noorden en oosten van Europa trekken veel vogels ’s winters naar mildere streken; daardoor zie je in de winter bij ons soms juist méér roodborstjes.
- Zang & roep. Het zingt bijna het hele jaar door, ook in de winter. De roep is een scherp “tik-tik”; de zang is helder en sierlijk.
- Territoriaal type. Roodborstjes verdedigen hun stukje tuin of bos stevig. De rode borst is een duidelijk territoriumsignaal.
- Voedsel. Ze eten vooral insecten, spinnen en wormen en schakelen in herfst en winter over op bessen en zaden. Daarom volgen ze tuiniers graag wanneer die de aarde omspitten—dan komen er lekkernijen tevoorschijn.
- Nest & jongen. Ze nestelen laag bij de grond, in dichte struiken, nisjes of zelfs in een bloempot. Een legsel telt vaak 5–6 gespikkelde, blauwige eieren. Twee broedsels per seizoen is geen uitzondering.
- Houding. Let bij het kijken op de relatief grote, donkere ogen, de rechte fijne snavel, de ronde kop en de korte staart die vaak iets omhoog staat.
Kijken als een kunstenaar
Zie het roodborstje eerst als eenvoudige vormen: een grote druppel voor romp en kop en een klein driehoekje voor de staart. Zet een lichte, zoekende contour en maak die alleen dikker op plekken waar schaduw zit—onder de borst, achter de kop en bij de staartaanzet. Laat kleine lichtplekjes open op de kop en de borst; dat zijn je highlights.
Hoe deze tekening is opgebouwd (fineliner-techniek)
Je poster is getekend met korte, ritmische lijntjes in fineliner. Dat werkt zo:
- Teken de contour. Start met een dunne lijn (bijv. 0,3–0,5 mm). Ik doe het altijd meteen met pen, maar als je wat meer zekerheid wilt hebben kan je een dunne lijn tekenen met potlood. Ga een tweede keer over delen waar schaduw valt zodat de lijn daar iets zwaarder wordt. Breek de lijn heel subtiel op donzige randen zodat de vogel zacht blijft.
- Arceren in veerrichting. Vul de donkere zones (kopkruin, wangen, onder de vleugel) met korte streepjes die met de veerrichting meelopen. Dicht bij elkaar geeft donkerte; met meer tussenruimte oogt het lichter.
- Textuur door ritme. Wissel lengte en dichtheid van je streepjes. Af en toe een stipje tussen de lijntjes helpt om het ‘pluizige’ te suggereren zonder alles vol te tekenen.
- Negatieve ruimte. Laat het papier het licht doen. Kleine, oningevulde randjes aan de bovenzijde van kop en borst geven direct glans, zónder wit potlood.
- Schaduw onder de poten. Een zachte, ovale toon (grafiet of grijze brushpen) verankert de vogel op de grond. Veeg de rand heel licht uit voor een natuurlijke schaduw.
Materialen-tip: fineliners 0.3–0.5 mm, schetsboek met glad papier, HB-potlood (optioneel), grijze brushpen of 2B-potlood voor schaduw.
Mini-tekenopdracht (10 minuten)
- Teken een grote druppel voor lijf en kop en zet een klein driehoekje voor de staart.
- Plaats de oog- en snavelpositie (het oog zit vrij hoog en naar voren).
- Trek de contour iets steviger aan de schaduwzijde.
- Arceer met korte lijntjes in veerrichting; maak de kop het donkerst, laat bovenop kop en borst kleine lichtplekjes open.
- Zet een eenvoudige schaduw ovaal onder de poten.
Variatie: maak twee kleine versies naast elkaar—één heel luchtig met weinig arcering en één bijna silhouet met alleen een smalle, lichte rand op rug en kop.
Kunst kijken (klik en zoom)
- Jeanne Bieruma Oosting – Het roodborstje (Rijksmuseum)
- Theo van Hoytema – Kalenderblad december met roodborstje (Rijksmuseum)
- Thomas Bewick – The Redbreast (British Museum)
Waarom fineliner zo fijn werkt
Met pen werk je direct en alert; je kijkt meer en gumt minder. Arceringen geven snel textuur zonder dat je elk veertje hoeft te tekenen. Doordat je wit laat staan, komt het licht vanzelf uit het papier. En je hebt aan een schetsboek en een pen genoeg om buiten meteen aan de slag te gaan.
Verder tekenen?
- Alle creatieve tips: https://creatievetijdvoorjezelf.nl/category/creatieve-tip/
- Online kunstworkshops (±45 min): https://creatievetijdvoorjezelf.nl/product-categorie/online-workshop/
Wil je je schetsen vaker delen en zichtbaar maken? In mijn workshops krijg je simpele formats en mini-opdrachten die je zo kunt posten—handig als je je creatieve werk ook wilt laten groeien.
