Kunst met Glas in lood

De negende creatieve maand van mijn online kunstcursus gaat over glas in lood. Wat heeft dat nou met kunst te maken, denk je misschien? Dat begrijp je straks helemaal! Bij het bekijken van de opzet het eerste creatieve jaar kwam ik erachter dat ik een maand vergeten was. Ik sprong over van de maand over Klimt in juli naar de maand over Frieda Kahlo in september.

Samen met Jolanda Pikkaart, dé Kleurrijke schrijfcoach, was ik in het Rijksmuseum in Amsterdam tijdens ons kunstuitje. Eenmaal binnen in dat prachtige gebouw wist ik waar ik het over wilde gaan hebben in de ontbrekende maand: over glas in lood. Er valt zo veel over te vertellen!

Je kent het vast wel van de kerken, of de Tiffany lampen, of de hangers die voor de ramen hangen. Als de zon er op schijnt, geeft het prachtige lichteffecten.

Wat is glas in lood?

Glas in lood is gemaakt van kleine stukjes glas die zijn gevormd om in elkaar te passen. Ze kunnen de vorm hebben van bloemen of bladeren, of ze kunnen patronen bevatten. Kunstenaars gebruiken deze stukjes glas om prachtige ramen te maken voor kerkgebouwen en andere gebouwen.

In de middeleeuwen waren glas-in-loodramen een symbool van rijkdom. Deze ramen waren een belangrijk onderdeel van deze kerkgebouwen omdat ze mensen toestonden naar binnen te kijken als het buiten donker was.

Glas-in-loodramen worden tegenwoordig ook voor andere doeleinden gebruikt, zoals decoratie in onze huizen en kantoren.

Glas in lood bij de romeinen

De geschiedenis van glas-in-loodramen gaat terug tot het Romeinse rijk. In 375 na Christus openden de Romeinen een glasfabriek in Syrië voor de productie van ramen en ander glaswerk. Het Byzantijnse rijk erfde dit vakmanschap en gebruikte het in hun gebouwen.

Glas werd voornamelijk gemaakt van gesmolten zand, natriumcarbonaat of kalium, kalk en loodoxide. Het werd vervolgens door arbeiders met grote houten hamers in platen geslagen voordat het met de hand in stukken werd gesneden met een heet mes. Dit proces was buitengewoon arbeidsintensief en tijdrovend.

Venetiaans Glas

Een andere vroege vorm van glas in lood wordt Venetiaans glas genoemd. Dit was een techniek die zijn oorsprong vond in Venetië, Italië. Kunstenaars legden stroken geslepen glas op andere stukken om patronen en kleuren te creëren.

Het proces omvat het blazen van glas in een mal gemaakt van een metalen plaat met een patroon, een”blasé”. Het ontwerp op de metalen plaat, meestal in reliëf, creëert kanalen in het glas en geeft het zijn karakteristieke textuur.

In recentere jaren zijn er nieuwe ontwerpen gemaakt met behulp van spuitgiettechnieken om keramische mallen voor glasontwerpen te maken. Venetiaans glas wordt meestal gekenmerkt door zijn iriserende en veelkleurige uiterlijk, soms met delicate patronen of afbeeldingen van kunstwerken die in het oppervlak zijn ingebed.

De vroegste vorm van glas-in-lood is te vinden in Egypte, waar ze verschillende kleuren gebruikten om begrafenismaskers te versieren. Deze waren gemaakt van steen en vervolgens bedekt met een laag gips die was gekleurd met mineralen zoals koper, lood of mangaanoxide.

Hoe wordt glas in lood gemaakt?

Glas in lood wordt gemaakt met lood, dat wordt gesmolten en vervolgens in een mal gegoten. Het is erg tijdrovend om glas in lood te maken en de stukken zijn extreem kwetsbaar.

De loden vellen worden in vormen gesneden die “cames” worden genoemd. Deze worden op een plank geplaatst met loden strips van passende breedte. De lijnen van elk vel worden vervolgens ingekerfd met een scherp stuk gereedschap, zodat ze langs deze lijnen breken wanneer de vellen samengevouwen worden om een vierkant of driehoek te vormen.

Wanneer dit is gedaan, zullen de twee overeenkomende vierkanten of driehoeken in elkaar passen om een vierzijdige figuur te vormen die een “rooster” wordt genoemd. Loodsoldeer (of zacht metaal) wordt tussen de twee stukken aangebracht door middel van een bijna roodgloeiend verhit strijkijzer. De vellen worden vervolgens bijgesneden en samengevouwen totdat de voeg onzichtbaar wordt en het eventuele overschot wordt weggesneden. Om het waterdicht te maken, bracht men kit aan.

Glas in lood in Europa

Glas in lood is een vorm van kunst die ook in Europa op veel plaatsen, kerken, huizen en andere gebouwen te vinden is. Het wordt gemaakt door stukjes gekleurd glas in een bepaald patroon te plaatsen. Dit patroon bevat afbeeldingen of afbeeldingen van schilderijen en foto’s.

Het gebruik van glas-in-lood dateert uit het begin van de 14e eeuw, toen het ambacht voor het eerst in Europa werd geïntroduceerd. Het werd vervolgens door Franse kolonisten en Duitse immigranten naar Amerika gebracht.

Koninklijk glas in lood

Ook ons koningshuis was dol op glas in lood en gaf regelmatig wat weg aan de kerken, met name in de 16e, 17e en 18e eeuw. Daarin werden zij zelf afgebeeld. Zij maakten het populair en het werd een statussymbool. Het is trouwens ook heel lang uit de mode geweest.

Verrassing voor nieuwsbrieflezers

De nieuwsbrieflezers krijgen natuurlijk weer een leuke verrassing. Die vind je hier. Het password kan je vinden in de meest recente nieuwsbrief. Nog niet ingeschreven?
Doe het snel!