De coronatijd is voor iedereen lastig, dat merk je aan alle kanten, maar autisme en de middelbare school is een nog ingewikkeldere situatie. Ik schrijf dit blog omdat ik merk dat er nog heel veel onbegrip is over autisme.
Ik pleit ervoor dat mensen met autisme, afhankelijk van de vorm ervan, deel uit mogen en kunnen maken van de maatschappij. Met wat kleine aanpassingen en met name begrip voor de voor- en nadelen van autisme is dat zeer zeker mogelijk, vind ik. Nu worden de aanpassingen met name van de kant van de autist verwacht. Hij of zij mag onderwijs volgen op een reguliere school, maar daar zijn vaak geen protocollen voor zoals die er bijvoorbeeld wel zijn in het geval van een dyslectische leerling.
Wat is autisme
Een van de belangrijkste kenmerken van autisme is dat de informatieverwerking bij mensen met autisme anders verloopt. Ik heb er een plaatje van gemaakt.
Je ziet aan dit plaatje dat de informatie een heel andere weg aflegt in de hersenen bij mensen met autisme. Informatie die binnenkomt wordt niet rechtstreeks verwerkt, maar met een grote omweg. Dit kost tijd en zorgt al snel voor overprikkeling, zeker bij grote informatieoverdrachten zoals in een lessituatie.
Op school bij mijn kinderen houden ze er rekening mee door extra tijd te geven voor toetsen. Dat is heel fijn. Een van de gevolgen is ook dat het maken van huiswerk en opdrachten in de klas veel meer tijd kosten. Dat is een lastiger te tackelen probleem.
Ook treedt hierbij verkeerde interpretatie van de informatie of opdrachten op, zeker als deze multi-interpretabel zijn. Dit komt helaas nog heel vaak voor. Samen met onze jongens zitten we te puzzelen wat de bedoeling is van een opdracht, want hulp vragen is erg lastig, zoals aan ons als aan de docent. Als dat uiteindelijk wordt toegestaan (eerst aan ons, hopelijk aan de docent), zijn we vaak dagen verder. Het vraagt dus nogal wat van de autist zelf én van het thuisfront.
Autisme en de middelbare school
Nu, in de coronatijd, is het allemaal nog complexer geworden. Het bovenstaande plaatje geeft al aan dat communicatie voor mensen met autisme lastiger is. In een gesprek kan het moeite kosten om de informatie op de juiste manier te verwerken, de juiste verbanden te leggen. Ze kunnen dus makkelijk ‘verkeerd’ reageren, in ieder geval naar mening van de omgeving.
De online lessen zijn een voordeel en een nadeel. Minder prikkels van de school en de klasgenoten. Aan de andere kant is de communicatie nog veel lastiger. Camera aan. Praten met de docent en de klasgenoten via de chat. Prikkels in huis zoals huisgenoten en huisdieren. En geen werkplek is goed of fijn. Geen een, waar je ook gaat zitten. Lastig.
Het onderwijs is in paniek. Doelen worden niet gehaald. Achterstanden zijn aan de orde van de dag. Het nieuwe schooljaar kijkt om de hoek en leerlingen worden daar, ook in deze lastige situatie, op voorbereid. Logisch. Maar thuis loopt de emmer over, en goed ook. Er moeten groepjes worden gevormd voor een grote opdracht. Zelf. De paniek slaat toe. Hoe dan? Communicatie is lastig voor een autist en online maakt het nog moeilijker. Vaak wordt met name gekeken naar de moeilijke aspecten aan het autisme: verkeerde reacties geven, niet begrepen worden, anders zijn dan de rest. Gevolg is dat de autist zich uit alle macht gaat aanpassen aan wat van hem of haar wordt verwacht. Bij mij heeft dat desastreuse gevolgen gehad. Het heeft geleid tot jarenlange depressies en uiteindelijk zelfs een opname, voordat autisme werd vastgesteld.
De mooie kanten van autisme
Ik kijk naar mijn kinderen. Ik zie jongens met een goed hart. Ze staan, ondanks hun autisme, open voor de wereld om hun heen. Zien de ander staan, zorgen voor de ander, ook al zijn ze soms wat kort door de bocht. Gelukkig zien veel van de docenten op hun school dat ook. Ik zie dat de studie hen veel tijd kost, maar ze doen het. Met vallen en opstaan. Ze zijn super creatief, denken buiten de box en zijn erg grappig.
Noodkreet
Deze week liet ik een noodkreet uitgaan op school. Luister naar ze. Ze geven aan dat er dingen lastig zijn voor hen. Wals daar niet overheen, maar doe er iets mee. Verdiep je in het begrip autisme en zie dat ook zij erbij horen. Dat er van beide kanten kleine aanpassingen gedaan kunnen worden om het voor iedereen makkelijker te maken.
Doe dat. Het is het waard.
Alternatief voor regulier onderwijs is bijzonder onderwijs, ook voor een autist. Wij hebben daar niet voor gekozen. De kosten daarvan voor de samenleving zijn veel hoger en we zijn van mening dat met wederzijds begrip en kleine aanpassingen de situatie voor iedereen alleen maar beter kan worden. Leer van elkaar. Leef met elkaar. Natuurlijk is iedere vorm van autisme anders en zal het zeker niet voor iedereen met autisme gelden dat regulier onderwijs een mogelijkheid is, maar het is het onderzoeken waard.
Naschrift
Inmiddels is het gesprek op school geweest. Ik vind het heel fijn dat ze daar de tijd voor maken en het serieus nemen. Ik heb gepleit voor een soort van autisme protocol, zodat niet voor iedereen het wiel opnieuw moet worden uitgevonden. Een lijst wat globaal en specifiek de aandachtspunten zijn. En een college over autisme, zodat er meer bekend wordt over hoe het werkt met autisme op een middelbare school. Met welke kleine aanpassingen het voor iedereen prettig wordt. Ik ben de school dankbaar voor alles wat er wel gebeurd en de nu al getoonde betrokkenheid, zeker door een aantal docenten. Ik hoop dat ze ook deze extra stap willen zetten.
Hallo Esther,
Heel herkenbaar. Ik ken verschillende mensen met verscheidene vormen van autisme. Een daarvan heeft gelukkig een heel begripvolle coach op school. Ze legt nu ook overal waar ze komt, school of werk, uit waar ze tegenaan loopt en wat ze van haar kunnen verwachten.
Vanuit gemodder op de lagere school naar speciaal. Maar doet nu toch maar een MBO opleiding. We r hebben altijd veel lol samen. Ze weet situaties en mensen op een heel aparte manier te analyseren. Er ontgaat haar niets. Ze legt vaak zo goed de vinger op de zere plek. Toen ze jonger was, zorgde dat vaak voor ongemakkelijke situaties. Maar ze is nu een mens geworden met heel veel grvoel voor rechtvaardigheid en empathie. Ze weet ook heel duidelijk en snel aan te geven als ze iets niet begrijpt of niet wil horen of zien.
In mijn werk in het onderwijs ook meerdere leerlingen gehad met verschillende vormen van autisme. Het is heel belangrijk, dat ze een persoonlijke begeleider krijgen, die bekend is met autisme.
Hartelijke groet,
Wat een duidelijk verhaal, Esther. Heel herkenbaar ook in ons geval. Een heel goed idee, zo’n autisme protocol. Niet om je kind een stempel te geven, maar juist om schoolleiders en docenten mee te nemen in de belevingswereld van een autist en handvatten aan te reiken hoe er beter mee om te gaan. Ik vind dat er in de lerarenopleiding ook meer aandacht voor moet komen. Ten slotte worden we allemaal geacht mee te doen aan de inclusieve samenleving.
Zo jammer dat er altijd alleen gekeken wordt of iemand zich ‘normaal’ gedraagt. Mijn dochter (22) worstelt daar ook mee. VWO gedaan, 2 jaar universiteit, totaal vastgelopen door de stress van het aanpassen en je ‘normaal’ gedragen. Ze is met studeren gestopt omdat ze er van overtuigd is dat ze nergens terecht kan omdat ze anders is en niet in het plaatje past. Haar grootste probleem is haar sociale angststoornis. De eerste stap ergens heen is heel moeilijk. Zodra ze zich op haar gemak voelt is ze heel vrolijk en sociaal, maar ze krijgt niet vaak de kans om zichzelf te laten zien. Niemand ziet namelijk aan je dat je autistisch bent en ze verwachten daarom te veel van haar. Inmiddels is ze barbier. Knipt en scheert fantastisch en heeft daar veel plezier in. Heel even heeft ze gewerkt in een barbiershop, maar die heeft haar helaas belazerd. En nu met corona kan ze weer geen kant op, totaal geen inkomen. Gelukkig heeft ze een superlieve vriendin die haar door dik en dun steunt en begrijpt. Met hulp (psychiater, psycholoog) maakt ze mooie stappen. Duurt alleen langer. Belangrijk is dat ze gelukkig is en zich waardevol voelt.